AHKAF SURESİ
1. Ha mım
2. Tenzılül kitabi minellahil azızil hakım
3. Ma halaknes semavati vel erda ve ma beynehüma illa bil hakkı ve ecelim müsemma vellezıne keferu amma ünziru mu'ridun
4. Kul eraeytüm ma ted'une min dunillahi eruni maza haleku minel erdı em lehüm şirkün fis semavat ıtunı bi kitabim min kabli haza ev esaratim min ılmin in küntüm sadikıyn
5. Ve men edallü mimmey yed'u min dunillahi mel la yestecıbü lehu ila yevmil kıyameti ve hüm an düaihim ğafilun
6. Ve iza huşiren nasü kanu lehüm a'daev ve kanu bi ıbadetihim kafirın
7. Ve iza tütla aleyhim ayatüna beyyinatin kalellezıne keferu lil hakkı lemma caehüm haza sıhrum mübın
8. Em yekulunefterah kul inifteraytühu fe la temlikune lı minellahi şey'a hüve a'lemü bima tüfıdune fih kefa bihı şehıdem beynı ve beyneküm ve hüvel ğafurur rahıym
9. Kul ma küntü bid'am miner rusüli ve ma edrı ma yüfahü bı ve la biküm in ettebiu illa ma yuha ileyye ve ma ene ila nezırum mübın
10. Kul eraeytüm in kane min ındillahi ve kefartüm bihı ve şehide şahidüm mim benı israıle ala mislihı fe amene vestekbertüm innellahe la yehdil kavmez zalimın
11. Ve kalellezıne keferu lillezıne amenu lev kane hayram ma sebekuna ileyh ve iz lem yehtedu bihı fe seyekulune haza ifkün kadım
12. Ve min kablihı kitabü musa imamev ve rahmeh ve haza kitabüm müsaddikul lisanen arabiyyel li yünzirallezıne zalemu ve büşra lil muhsinın
13. İnnellezıne kalu rabbünellahü sümmestekamu fe la havfün aleyhim ve la hüm yahzenun
14. Ülaike ashabül cenneti halidıne fıha cezaem bima kanu ya'melun
15. Ve vessaynel insane bi valideyhi ıhsana hamelethü ümmühu kürhev ve vedaathü kürha ve hamlühu ve fisalühu selasune şehra hatta iza beleğa eşüddehu ve belğa erbeıyne seneten kale rabbi evzı'nı en eşküra nı'metekelletı en'amte aleyye ve ala valedeyye ve en a'mele salihan terdahü ve aslıh lı fı zürriyyetı innı tübtü ileyke ve innı minel müslimın
16. Ülaikellezıne netekabbelü anhüm ahsene ma amilu ve netecavezü an seyyiatihim fı ashabil cenneh va'des sıdkıllezı kanu yuadun
17. Vellezı kale li valideyhi üffil leküma e teıdaninı en uhrace ve kad haletil kurunü min kablı ve hüma yesteğıysanillahe veyleke amin inne va'dellahi hakk fe yekulü ma haza illa esatıyrul evvelın
18. Ülaikellezıne hakka aleyhimül kavlü fı ümemin kad halet min kablihim minel cinni vel ins innehüm kanu hasirın
19. Ve li küllin derecatün mimmâ amilu ve li yüveffiyetüh ea' mâlehüm ve hüm la yuzlamun
20. Ve yevme yu'radullezıne keferu alen nar ezhebtüm tayyibatiküm fı hayatikümüd dünya vestemtaâ€üm biha fel yevme tüczevne azabel huni bima küntüm testekbirune fil erdı bi ğayril hakkı ve bima küntüm tefsükun
21. Vezkür eha ad iz enzera kavmehu bil ahkafi ve kad haletin nüzüru mim beyni yedeyhi ve min halfihı ella ta'büdu illellah innı ehafü aleyküm azabe yevmin azıym
22. Kalu eci'tena li te'fikena an alihetina fe'tina bima teıdüna in künte mines sadikıyn
23. Kale innemel ilmü ındellahi ve übelliğuküm ma ürsiltü bihı ve lakinnı eraküm kavmen techelun
24. Felemma raevhü aridam müstakbile evdiyetihim kalu haza aridum müntıruna bel hüve mesta'celtüm bih rıhun fıha azabün elım
25. Tüdemmiru külle şey'im bi emri rabbiha fe asbehu la yüra illa mesakinühüm kezalike neczil kavmel mücrimın
26. Ve le kad mekkennahüm fıma im mekkennaküm fıhi ve cealna lehüm sem'av ve ebzarav ve efideten fe ma ağna anhüm sem'uhüm ve la ebsaruhüm ve la efidetühüm min şey'in iz kanu yechadune bi ayatillahi ve haka bihim ma kanu bihı yestehziun
27. Ve le kad ehlekna ma havleküm minel kura ve sarrafnel ayati leallehüm yarciun
28. Fe lev la nesarahümlezınettehazu min dunillahi kurbanen aliheh bel dallu anhüm ve zalike ifkühüm ve ma kanu yefterun
29. Ve iz sarafna ileyke neferam minel cinni yestemiunel kur'an felemma hadaruhü kalu ensıtu felemma kudıye vellev ila kavmihim münzirın
30. Kalu ya kevmena inna semı'na kitaben ünzile min ba'di musa müsaddikal lima beyne yedeyhi yehdı ilel hakkı ve ila tarıkım müstekıym
31. Ya kavmena ecıbu daıyellahi ve aminu bihı yağfir leküm min zünubiküm ve yücirküm min azabin elım
32. Ve mel la yücib daıyellahi fe leyse bi bu'cizin fil erdı ve leyse lehu min dunihı evliya' ülaike fı dalalim mübın
33. E ve lem yerav ennellahellezı halekas semavati vel erda ve lem ya'ye bi halkıhinne bi kadirin ala ey yuhyiyel mevta bela innehu ala külli şey'in kadır
34. Ve yevme yu'radullezıne keferu alen nar leyse haza bil hakk kalu bela ve rabbinakale fe zukul azabe bi ma küntüm tekfürun
35. Fasbir kema sabera ülül azmi miner rusüli ve la testa'cil lehüm ke ennehüm yevme yeravne ma yuadune lem yelbesu illa saatem min nehar belağ fe hel yühlekü illel kavmül fasikun
MEALİ
46 – AHKÂF SÛRESİ
Mekke döneminin sonlarında indirilmiş olup 35 âyettir. Surenin adı 21. âyetinde geçen kelimeden gelmektedir. Ahkaf: 'Kum tepeleri†demektir. Bu sure Havamîm grubunun son suresidir.
Sure Mekkeli ilk muhataplar başta olarak, hak dine karşı çıkanların, Âd halkı gibi imha edileceklerini belirtip onları uyarmakta, Hz. Muhammed (a.s.)'ın risaletini kabul etmeleri gerektiğini belirtmektedir. Surenin sonunda Kur'ân'ı dinleyip doğru yola giren bazı cinlerin kendi kavimlerini uyarmaya gittikleri bildirilerek, inatçı insan kâfirlerine ders verilmektedir.
Bismillâhirrahmânirrahîm.
1 – Hâ Mîm.
2 – Bu kitabın indirilmesi, (o üstün kudret, tam hüküm ve hikmet sahibi), azîz ve hakîm Allah tarafındandır.
3 – Biz gökleri, yeri ve bunların arasındaki varlıkları ancak gerçek bir maksatla, adalet ve hikmetle, bir de belli bir süre için yarattık. Ama kâfirler uyarıldıkları kıyamet gününden yüz çevirirler.
4 – Müşriklere de ki: 'Şimdi baksanıza şu sizin Allah'tan b
aşka ilahlaştırıp yalvardığınız putlarınıza!
Söyler misiniz, onlar yerde hangi şeyi yaratmışlar, yoksa göklerde mi bir ortaklıkları var?
(Akıl yönünden bu mümkün olmayınca, nakil yönünden putlara ibadetin gerçek olduğunu gösterin) Eğer bu iddianızda tutarlı iseniz, daha önce gelmiş bir kitap yahut hiç değilse bir bilgi kalıntısı varsa getirin görelim.â€
Daha önceki kitaptan maksat, Allah tarafından gönderilen kitaplardır. Bilgi kalıntısı ise, önceki peygamberlerin öğretilerinin kalıntılarıdır. Bunlarda şirke gerçeklik payı veren bir taraf yoktur. Kutsal kitaplar bir yana, bilimsel kitaplardan veya araştırmalardan hiçbiri, Allah'tan b
aşka bir yaratıcı bulunduğuna delâlet etmez.
5 – Kendisinin duasına, ta kıyamete kadar cevap veremeyecek olan ve esasen kendilerine yapılan dualardan habersiz o Allah'tan b
aşka uydurulan nesnelere yalvaran kimseden daha ş
aşkın biri hiç olablir mi?
6 – İnsanlar diriltilip mahşere toplandıklarında bu putlar, müşriklere düşman kesilir ve onların kendilerine tapınmalarını şiddetle reddederler. [19,81-82; 29,25]
'Kânuâ€daki zamirin müşriklere de râci olması mümkün olup buna göre mâna şöyle olabilir: 'Müşrikler, onlara taptıklarını inkâr ederlerâ€
7 – Âyetlerimiz açık açık okunup beyan edildiğinde o kâfirler önlerine gelen gerçek hakkında: 'Bu, besbelli bir sihirdir!†derler.
Sihir diye nitelemeleri bu kitabın sıradan bir kelam olmayıp bir insan sözü olmadığının kendi ağızlarıyla itiraf edilmesidir.
8 – Yoksa, 'Kur'ân'ı kendisi uydurdu!†mu diyorlar? De ki: 'Eğer ben uydurduysam zaten Allah, çok geçmeden cezamı verir. Siz bana yardım etmek isteseniz bile Allah'ın azabından beni kurtaramazsınız. Ben cezamı çekmeye hazırım. Siz rahat olun. Demek ki sizin bu kabil laflarınız boş sözlerden, içine daldığınız yaygaradan ibarettir
Allah da sizin bu atıp tutmalarınızı ve kopardığınız yaygarayı pek iyi bilmektedir. Benimle sizin aranızda şahit olarak O, kâfidir. O gafurdur, rahîmdir (affı, merhamet ve ihsanı pek boldur). [72,22-23; 69,44-47; 25,5-6]
9 – De ki: Peygamber olarak gelen ilk insan ben değilim ki! (Sanki peygamber olduğumu söyleyen ilk insan ben mişim gibi nedir bu kadar tepkiniz?)
Dünya hayatında benim ve sizin başınıza neler geleceğini bilemem. Ben sadece bana ne vahyediliyorsa ona uyarım. Çünkü ben açıkça uyaran bir elçiden b
aşka bir şey değilim.
Âhirette insanların mâruz kalacakları durumları bildirmek peygamberlerin görevine dahildir. Fakat dünyada neler olacağını bilmek böyle değildir. Onun için mealde 'dünya hayatında†kaydını koymak gerekmiştir. Müşriklerin keyfi tahakkümle, alay etme ve işi yokuşa sürme gibi maksatlarla Hz. Peygambere yönelttikleri olur olmaz isteklerinin saçmalığı vurgulanmış ve Peygamberin görevine, kendilerinin ondan nasıl faydalanacaklarına işaret edilmiş oluyor.
10 – De ki: Söyleyin bakalım: Eğer bu Kur'ân Allah tarafından geldiği halde siz reddetmişseniz, İsrailoğullarından da bir şahit, (tevhid, âhiret vb. İman esasları gibi Kur'ân'da bildirilen hakikatlerin) benzerine şahitlik edip iman ettiği halde, siz büyüklük taslayarak iman etmezseniz sizden daha ş
aşkın, daha zalim kimse olabilir mi? Allah elbette böyle zalimleri hidâyet edip emellerine ulaştırmaz.
Buradaki şahit, Medinedeki en meşhur Yahudi bilgini Abdullah İbn Selam (r.a) gibi kimselerdir.
11 – İnkâr edenler bir de, müminler hakkında şöyle derler: 'Bu İslâm dini eğer önemli ve değerli bir şey olsaydı, bu müslümanlar akıllarını kullanıp onu anlamakta bizi geçemezlerdi.†Kendileri bunu başaramayınca 'Bu, zaten eski, modası geçmiş bir yalan!†deyip geçiştirmek isterler.
Mütekebbir, mağrur müşriklerin gözü dar dünya çıkarlarından b
aşka bir şey görmediğinden, enaniyetleri akıl ve görüşlerini daralttığından, kendilerini ve görüşlerini hakikatin tek ölçüsü sanırlar. Müslümanlar hakkında ise peşin hükümlüdürler. Onların verdikleri en iyi not: 'Akılları fazla ermeyen, safdil†olmaları şeklindedir. Böyle olunca, kendilerinin farkına varmadıkları önemli, gerçek, değerli hiçbir şeyi, müminlerin onlardan önce bulmalarını mümkün saymazlar. Kendilerinin malı olmayan hiçbir şey doğru, güzel, önemli, değerli, faydalı olamayacağı için, en parlak gerçekleri bile onlara kabul ettirmek mümkün değildir.
12 – Bundan önce, bir rehber ve rahmet olarak Musa'nın kitabı vardı. Bu ise, zalimleri uyarmak, iyi hareket eden müminleri müjdelemek üzere indirilmiş, onu doğrulayan Arapça bir kitaptır.
13 – Onlar ki 'Rabbimiz Allah'tır†deyip sonra da dürüst hareket ederler, işte onlara korku ve endişe yoktur, onlar kendilerini üzecek hiçbir durumla da karşılaşmazlar.
14 – Onlar cennetlik olup, yaptıkları güzel işlere karşılık olarak ebedî kalmak üzere o cennetlere girerler.
15 – Biz insana, anne ve babasına güzel muamele etmesini emrettik.
Zira annesi onu nice zahmetlerle karnında taşımış ve nice güçlüklerle doğurmuştur.
Çocuğun anne karnında taşınması ve sütten kesilmesi otuz ay sürer.
Nihayet insan gücünü kuvvetini bulup daha sonra kırk yaşına girince
'Ya Rabbi!†der. 'Gerek bana, gerek anneme babama lütfettiğin nimetlerine şükür yoluna beni sevket.
Senin razı olacağın makbul ve güzel iş yapmaya beni yönelt ve bana salih, dine bağlı, makbul nesil nasib eyle!
Rabbim senin kapına döndüm, ben sana teslim olanlardanım.†[17,23; 31,14]
16 – İşte Biz, onların yaptıkları en güzel işlerini, taatlerini kabul edip, günahlarını affedeceğiz.
Bunlar cennetlikler arasındadırlar. Bu, onlara söz verilen gerçek bir vaaddir.
17 – Fakat bir de öyleleri var ki, kendisini imana dâvet eden anne ve babasına:
'Öf be! Yetti artık! Benden önce nice nesiller ölüp de geri dönmediği halde, siz beni mezarımdan dirilip çıkarılmakla mı korkutuyorsunuz!†derken,
onlar: Allah'a sığınıp yalvararak oğullarına:
'Yazık ediyorsun kendine! derler, imana gel, Allah'ın vaadi elbette gerçektir.â€
O ise yine de: 'Bu âhiret inancı eskilerin masallarından b
aşka bir şey değildir†diye diretir.
18 – İşte onlar, kendilerinden önce insanlardan ve cinlerden gelmiş geçmiş topluluklar içinde,
haklarında azap hükmü kesinleşmiş olanlardır.
Çünkü onlar hüsrana uğramış kimselerdir.
19 – Herkesin, yaptığı işlere göre dereceleri vardır.
Sonuçta Allah onlara işlerinin karşılığını tam tamına ödeyecek,
onlar asla haksızlığa mâruz kalmayacaklardır.
20 – Gün gelir, kâfirler cehennem ateşinin karşısına tutulurken şöyle denilir:
'Bütün zevklerinizi dünya hayatınızda kullanıp tükettiniz, onlarla safa sürdünüz.
Artık bugün dünyada haksız yere büyüklük taslamanız ve dinden çıkıp fâsıklık etmeniz sebebiyle zelil ve hor eden bir azap ile cezalandırılacaksınız.â€
21 – Bir de Âd halkının kardeşleri Hud'u hatırla.
O Ahkaf'da kavmini uyarmıştı.
Gerçekte ondan önce de, sonra da birçok uyaran peygamberler gelip geçmişti.
O: 'Yalnız Allah'a ibadet edin.
Doğrusu ben, sizin başınıza gelecek müthiş bir günün azabından endişe ediyorum.†demişti.
Ahkaf sözlükte 'kum tepeleri†anlamına gelir. Özel isim olarak, Arap yarımadasının güney batı kısmı olup bugün meskun değildir. Uman'dan Yemen'e kadar bu bölgede Âd kavmi yaşamıştı. Burası eski çağlarda yeşillik iken sonradan kuraklığa mâruz kalmış olabilir.
22 – Onlar: 'Sen bizi tanrılarımızdan vazgeçirmeye mi geldin!
Haydi, iddianda tutarlı isen, geleceğini bildirerek bizi tehdit ettiğin azabı başımıza getir bakalım!†dediler.
23 – O şöyle cevap verdi:
'Azabın vakti hakkında kesin bilgi Rabbimin nezdindedir.
Ben sadece benimle gönderilen mesajı size duyuruyorum.
Ne var ki sizi cahilce davranan bir toplum buluyorum.â€
24-25 – Vaktâ ki, bildirilen azabı, vâdilerine doğru enlemesine yayılarak ilerleyen bir bulut halinde görünce:
'Bu, dediler, bize yağmur getiren bir bulut!â€
Hud: 'Hayır, dedi, bu, sizin gelmesi için acele edip durduğunuz şeydir, yani can yakıcı bir azap taşıyan bir rüzgârdır!
Rabbinin izniyle her şeyi devirip yerle bir eden bir kasırgadır.â€
Derken hepsi helâk olup sadece meskenleri kaldı.
İşte Biz, suça gömülmüş güruhu böyle cezalandırırız. [7,65; 11,50; 26,123 vd.]
Burada yalnız canlıları öldürüp binaları tahrip etmeyen ve yirminci yüzyılın son çeyreğinde icad edilen bir bomba çeşidine işaret bulabiliriz.
26 – Gerçekten, Biz onlara, size vermediğimiz imkânlar vermiştik.
Kulaklar, gözler ve gönüller lütfetmiştik kendilerine.
Fakat ne kulakları, ne gözleri, ne de gönülleri kendilerine hiçbir fayda vermedi.
Çünkü onlar Allah'ın âyetlerini bile bile, inatla inkâr ediyorlardı.
Neticede alaya aldıkları o azap kendilerini her taraftan sarıverdi.
27 – (Mekkeliler!) Etrafınızda bulunan birçok şehirleri yerle bir ettik ve yanlış yoldan dönsünler diye âyetlerimizi farklı üsluplarla tekrar tekrar açıkladık!
28 – Kendilerine Allah'ın nezdinde yakınlık sağlasınlar diye Allah'tan b
aşka edindikleri tanrılar, o müşrikleri kurtarsalardı ya!
Bilakis onlar ortalıktan kaybolup kendilerini terk ettiler.
İşte onların sapıtmalarının ve uydurup durdukları iftiralarının neticesi bundan ibarettir.
29 – Hani Biz bir vakit cinlerden bir takımını Kur'ân dinlemeleri için sana göndermiştik.
Kur'ân'ı işitip dinleyecek yere gelince birbirlerine:
'Susun, dinleyin!†dediler.
Okuma tamamlanınca kendi toplumlarına birer uyarıcı olarak döndüler. [12,109; 25,20; 29, 27; 6,130]
Sahâbe ve tabiundan birçok zat, cinlerin Batn-ı Nahle'ye gelip dinledikleri hususunda ittifak ederler. İbn İshak gibi Siyer sahipleri bu hadisenin, Peygamberimiz (a.s.)'ın Taif'ten çok üzgün bir şekilde döndüğü ve bu yerde konakladığı sırada vaki olduğunu bildirirler.
30 – 'Ey kavmimiz! dediler, biz Musâ'dan sonra gönderilen, kendisinden önceki vahiyleri tasdik eden, gerçeğe ve dosdoğru yola götüren bir kitap dinledik.†[6,115; 9,33]
Cinlerin Hz. Musâ (a.s.)'ı ve diğer semâvî kitapları bilip inandıkları anlaşılıyor.
31 – 'Ey kavmimiz! Allah yoluna dâvet eden bu elçinin çağrısını kabul ve ona iman edin ki
Allah da sizin günahlarınızı affetsin ve gayet acı bir azaptan sizi kurtarsın.
Muteber rivayetlerden anlaşıldığına göre, 30. âyette zikredilen olaydan sonra cinler, peşpeşe heyetler halinde Hz. Peygamber (a.s.)'ın huzuruna gelmişlerdir. Bu hadisenin en az altı kere vaki olduğu hadislerden anlaşılmaktadır.
32 – Allah'ın elçisine icabet etmeyen kimse bilsin ki,
Allah'ın cezasından asla kaçıp kurtulamaz ve Allah'tan b
aşka hiçbir hâmi ve dost bulamaz.
Onlar besbelli bir sapıklık içindedirler.
33 – O kâfirler şu gerçeği hâla anlamadılar mı ki; gökleri ve yeri yaratan ve yarattıktan sonra hiçbir yorgunluk çekmeyen Allah, ölüleri diriltmeye de, haydi haydi kadirdir!
Evet, O her şeye kadirdir. [50,15.38] {KM, Tekvin 2,3; Çıkış 31,17}
34 – Gün gelecek, kâfirler cehennem ateşine karşı tutulacaklar.
İşte o zaman, kendilerine: 'Nasıl, bu ateş doğru değil miymiş?†diye sorulunca:
'Evet, Rabbimize yemin ederiz ki haktır, gerçektir†diyecekler.
Yüce Allah da şöyle buyuracak:
'İnkâr edip durduğunuz için haydi öyleyse tadın bakalım azabı!â€
35 – O halde ey Resulüm! O üstün azim sahipleri olan peygamberler nasıl sabrettilerse, sen de öyle sabret.
Onlar hakkında azap gelmesi için acele etme!
Onlar, tehdit edildikleri azabı gördükleri gün, dünyada gündüzün, sadece bir saatinden daha fazla kalmadıklarını düşüneceklerdir.
Bu bir duyurudur. Sözün kısası: 'Allah'ın yolundan çıkmış güruhtan b
aşkası helâk edilmez.†[55,46-47; 18,107; 79,46; 10,45; 73,11; 86,17)